Wist je dat nachtelijke buitenverlichting niet alleen de sterrenhemel doet vervagen, maar ook een grote impact heeft op bestuivers?
Kies voor warme, oranje verlichting en richt lampen naar beneden.
In Vlaanderen zijn er nog maar weinig plekken waar echte duisternis heerst, en dat heeft ernstige gevolgen voor nuttige insecten zoals wilde bijen, zweefvliegen en nachtvlinders.
In ruim 40% van de meest prioritaire natuur in Vlaanderen wordt de ecologische drempelwaarde voor nachtelijke lichtvervuiling overschreden. En aangezien satellietbeelden minder gevoelig zijn voor het blauwe spectrum van LED-verlichting, wordt de mate van lichtvervuiling waarschijnlijk onderschat.
Kunstlicht verwart bestuivers
Veel nachtelijke bestuivers gebruiken het licht van de maan en sterren om zich te oriënteren. Kunstmatige verlichting brengt hen in de war, waardoor ze in chaotische patronen rond lampen blijven cirkelen tot ze uitgeput raken. Dat leidt niet alleen tot directe sterfte, maar verstoort ook hun natuurlijke gedrag.
Nachtelijk kunstlicht zorgt er bovendien voor dat nachtvlinders, die een belangrijke rol spelen in de bestuiving van bloemen, niet meer op zoek gaan naar nectar. Dat heeft natuurlijk gevolgen voor deze bestuivers, maar ook voor de planten die afhankelijk zijn van bestuiving om zaden te produceren.
Ook verstoring bij planten en dieren
Sommige bloemen passen hun nectarproductie aan op basis van lichtcycli. Nachtelijke verlichting kan dat proces verstoren, waardoor er minder voedsel beschikbaar is voor bijvoorbeeld bijen en hommels. Er zijn ook planten die door nachtelijke verlichting te vroeg in blad komen, waardoor later in het seizoen minder voedsel beschikbaar is voor insecten.
Niet alleen bestuivers, maar ook andere soorten ondervinden last. Koolmezen slapen slechter door kunstlicht, wat hun gezondheid en overlevingskansen beïnvloedt. Lichtschuwe dieren zoals vleermuizen en andere nachtdieren vermijden verlichte gebieden, waardoor hun leefgebied versnipperd raakt en het moeilijker wordt om voedsel en schuilplaatsen te vinden.
Bestuiversvriendelijk verlichten
Gelukkig is lichtvervuiling een van de milieuproblemen die we eenvoudig en snel kunnen aanpakken. Zodra een lamp uitgaat, verdwijnt de verstoring. Hieronder enkele eenvoudige stappen die je zelf kan nemen:
- Gebruik buitenverlichting alleen wanneer nodig. Beperk sfeerverlichting in de tuin en laat het uit wanneer je er niet bent.
- Kies voor warme, oranje verlichting, want fel wit en blauw licht hebben een grotere impact op dieren.
- Richt lampen naar beneden en gebruik afgeschermde armaturen. Zo voorkom je dat licht onnodig wordt verspreid.
- Doe ’s avonds je gordijnen dicht als er binnen licht aan is.
- Spreek je gemeente aan over lichthinder. Vraag om straatverlichting te dimmen of uit te schakelen waar mogelijk.
Wil je meer weten over de impact van licht op de omgeving? Bezoek dan de website van het Departement Omgeving(opent in nieuw venster).